હોમિયોપેથીમાં રોગની સારવાર કરતા પહેલા, ડૉક્ટર દર્દીની આખી તાસીર સમજવા માટે ઘણા બધા પ્રશ્નો પૂછે છે. આ શાસ્ત્ર એવી પદ્ધતિ પર આધારિત છે જ્યાં માત્ર રોગ નહી, પણ આખા વ્યક્તિની સારવાર થાય છે.

આ પ્રશ્નો પાછળના મુખ્ય કારણો આ છે:

1. દર્દીની સંપૂર્ણ સમજ

હોમિયોપેથીમાં દર્દીને સંપૂર્ણ રીતે જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે – શારીરિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક લક્ષણો જાણવાથી જ સાચી દવા મળી શકે.

ફક્ત લક્ષણો નહીં, પરંતુ રોગના મૂળ પર ખૂબ ધ્યાન આપવામાં આવે છે.

2. દરેક દર્દી અનોખો છે

દરેક માણસમાં રોગ જુદી જુદી રીતે દેખાય છે. એ જ રોગ ધરાવતા બે લોકોની સમસ્યાઓ અલગ હોઈ શકે છે, જેમ કે માઇગ્રેનમાં એક વ્યક્તિના માટે તણાવ કે અવાજથી વધે તો બીજાના માટે તે ગરમીથી વધે.

આ અલગતાનું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર પ્રશ્નો પૂછે છે.

3. સૌથી યોગ્ય દવા શોધવી (સિમિલિમમ)

હોમિયોપેથીમાં, “સિમિલિમમ” એટલે કે જે દવા દર્દીના બધા લક્ષણોને સૌથી વધુ મેળ ખાય તે પસંદ કરવી.

તે માટે દરેક લક્ષણની તીવ્રતા, સમયગાળો અને અસામાન્યતા વિશે જાણવું ખૂબ જરૂરી છે.

4. રોગનું મૂળ કારણ શોધવું

કયારેય રોગનું મૂળ કારણ માનસિક તણાવ, શોક, ચોટ, વંશપરંપરાગત લક્ષણો અથવા જીવનશૈલીમાં છુપાયેલું હોય છે.

આને ઓળખવા માટે ડૉક્ટર આ તટસ્થતા સાથે ખૂબ કામ કરે છે.

5. સમગ્ર આરોગ્ય પર ધ્યાન

ડૉક્ટર ફક્ત એક રોગ નહીં, પણ આખા શરીર પર ધ્યાન આપે છે – ખોરાક, ઊંઘ, શોખ, અને તમારું મિજાજ પણ શોધે છે.

આ સાથે તેઓ એક દવા શોધે છે જે તમારું આરોગ્ય સંપૂર્ણ રીતે સંતુલિત કરે.

6. દર્દીની સમજણ વધારવી

આ પ્રશ્નો તમને તમારું શરીર અને મિજાજ વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરે છે. આ તમને તમારી સારવારમાં વધુ સક્રિય બનાવે છે.

હોમિયોપેથી હંમેશા રોગના લક્ષણો પર નહીં, પણ વ્યક્તિની સંપૂર્ણ સ્થિતિ પર ધ્યાન આપે છે. દરેક દર્દી પોતાની જ આનુષંગિકતામાં ખાસ છે – શારીરિક લક્ષણોથી માંડીને માનસિક અને ભાવનાત્મક સ્થિતિ સુધી, દરેક પાસાની સમજૂતી અને વિશ્લેષણ હોમિયોપેથીના ઈલાજનું આધારસ્તંભ છે.

આ પદ્ધતિ તેવા દર્દીઓ માટે શ્રેષ્ઠ સાબિત થાય છે, જેમને ધીરજ છે અને પોતાની આરોગ્યયાત્રાને સમજીને, તે માટે સમય આપવા માટે તૈયાર છે. એ એવો માર્ગ છે જે રોગના મૂળ પર જવા માટે દિશા દર્શાવે છે, શારીરિક અને માનસિક સાજાશ સાથે આરોગ્ય પુનઃપ્રાપ્ત કરે છે.

હોમિયોપેથી રોગને નહી, પણ દર્દીને ઈલાજ કરે છે. સમય સાથે, આ પદ્ધતિ ફક્ત રોગમાંથી આરામ જ નહીં, પણ જીવનમાં સંતુલન અને સમાધાન લાવે છે.

- ડૉ. વિવેક જી. વસોયા, એમ.ડી.
(હોમિયોપેથીક સાઇકાયટ્રિસ્ટ અને સાઇકોથેરાપિસ્ટ)